Wiele osób sądzi, że aby legalnie podjąć się pracy, trzeba mieć bezwzględnie ukończone 18 lat. Nic bardziej mylnego! Trzeba stwierdzić, że prawo podąża za potrzebami społeczeństwa i umożliwia młodszym osobom kilka ścieżek zarobkowania. Warto jednak wcześniej dokładnie zapoznać się z pewnymi warunkami, które spoczywają zarówno na pracodawcy, jak i niepełnoletnim pracowniku.
Co znajdziesz w tym artykule?
Podstawa zatrudnienia, czyli najważniejsza kwestia
Dzisiejsze rozważania należy rozpocząć od rozróżnienia możliwych podstaw zatrudnienia. Kwestia ta wyznacza zarówno wiek, od którego można rozpocząć pracę, jak i idące za tym konsekwencje. Słowem, rozróżniamy zatrudnienie w oparciu o:
- umowę o pracę
- umowę cywilnoprawną (o dzieło, zlecenie).
W zależności od podstawy zatrudnienia spotkamy się z innymi dolnymi granicami wieku. Przy pierwszej opcji będzie to wiek 15 lat, przy drugiej zaś 13 lat. To ogólne ramy, od których naturalnie znajdą się pewne wyjątki. Szczegóły obu możliwości oraz ich konsekwencje prawne poznasz w dalszej części artykułu.
Zatrudnienie na podstawie umowy cywilnoprawnej
Umowy cywilnoprawne, jak sama nazwa sugeruje, regulowane są przez Kodeks cywilny. To w jego treści znajdziemy wszelkie interesujące nas kwestie w kontekście tematu dzisiejszego artykułu. Punktem wyjścia okaże się jednak pojęcie zdolności do czynności prawnych, o której możemy przeczytać właśnie w tej ustawie.
Zdolność do czynności prawnych to nic innego jak możliwość dokonywania czynności prawnych we własnym imieniu. Mowa tu, innymi słowy, o nabywaniu praw i zaciąganiu zobowiązań. Wyróżniamy jej trzy rodzaje:
1. Brak zdolności do czynności prawnych. Trwa od urodzenia do 13 roku życia, ma miejsce również przy ubezwłasnowolnieniu całkowitym. W tym miejscu warto przytoczyć art. 14 ust. 1 Kodeksu cywilnego:
Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.
Oznacza to, że osoba poniżej 13 roku życia nie może skutecznie zawrzeć żadnej umowy cywilnoprawnej. W konsekwencji nie będzie ona mogła pracować ani na podstawie umowy o dzieło, ani zlecenie.
2. Ograniczona zdolność do czynności prawnych. Trwa od ukończenia 13 roku życia do 18, ma miejsce również przy ubezwłasnowolnieniu częściowym. Tutaj z kolei pomocny okaże się art. 17 Kodeksu cywilnego:
(…) do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.
W praktyce osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych może zawrzeć umowę cywilnoprawną. Do jej skuteczności niezbędna okaże się jednak zgoda przedstawiciela ustawowego, czyli najczęściej rodzica. Może być wyrażona ustnie lub pisemnie. Nie wymaga żadnej szczególnej formy.
3. Pełna zdolność do czynności prawnych. Nabywa się ją wraz z osiągnięciem pełnoletności. W tym przypadku sprawa jest jasna i klarowna. Osoba po 18 roku życia samodzielnie decyduje o zawieranych umowach, toteż niepotrzebna będzie tu jakakolwiek zgoda osoby trzeciej. Wyjątkiem okaże się oczywiście sytuacja, w której pełnoletni jest ubezwłasnowolniony całkowicie lub częściowo.
Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę
Sprawy mają się zgoła inaczej w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Jak łatwo się domyślić, tę kwestię reguluje już Kodeks pracy, a nie Kodeks cywilny. Mogłoby się to wydawać nieistotne, jednak w konsekwencji znacznie zmienia położenie osoby niepełnoletniej, która chciałaby podjąć się zarobkowania.
Umowa o pracę — minimalny wiek pracownika
Kodeks pracy wyraźnie reguluje tę kwestię. Okazuje się, że zgodnie z art. 190 i następnymi, dozwolone jest zatrudnianie tylko takich osób, które ukończyły 15 lat. Przez ustawodawcę zwane są one “młodocianymi”. Dodatkowo młodzi pracownicy muszą spełniać następujące warunki:
1) ukończyć co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową;
2) posiadać świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.
W tym miejscu warto zaznaczyć, że od ogólnej reguły minimalnego wieku 15 lat istnieją pewne wyjątki. W przypadku, gdy dana osoba ukończyła już szkołę podstawową, nie musi czekać do swoich 15-stych urodzin. Wówczas bierze się pod uwagę wiek kalendarzowy. Gdy jednak przyszły pracownik nie ukończył ani wymaganego wieku, ani wyznaczonego etapu edukacji, może zostać zatrudniony jedynie w celu przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy.
Młodociany na umowie o pracę — o tym musisz wiedzieć!
Nie da się ukryć, że umowa o pracę jest w większości przypadków korzystniejszą propozycją niż umowa cywilnoprawna. Pracownik ma wówczas płatne urlopy, dni chorobowe oraz wiele innych korzyści. W przypadku osób niepełnoletnich, które liczą np. na wakacyjną pracę, w której zarobią na własne potrzeby, nie będzie to jednak tak korzystne rozwiązanie.
Dlaczego? Młodociany może być zatrudniony do wykonywania tylko i wyłącznie prac lekkich. W trakcie roku szkolnego będzie mógł pracować jedynie 12 godzin tygodniowo, a w wakacje lub ferie 35 godzin. Co więcej, dobowy wymiar czasu pracy w drugim przypadku nie może przekraczać 6h. Niemożliwe są również godziny nadliczbowe czy pory nocne. Nie jest to regulacja korzystna dla młodocianych, którzy liczą na większy zarobek.
Praca dla nieletnich — a może copywriting?
Jak już sam z pewnością zauważyłeś, praca na podstawie umowie cywilnoprawnej okaże się rozwiązaniem prostszym oraz korzystniejszym dla osoby niepełnoletniej. Czas zapoznać się z jedną z najpopularniejszych ścieżek kariery dla młodych pracowników! Jest nią copywriting.
Copywritng to świetna metoda na zarabianie zarówno dla młodszych, jak i tych nieco starszych zainteresowanych. Jeżeli pisanie sprawia Ci przyjemność, to nie masz nad czym się zastanawiać. Jedyne, czego będziesz potrzebować, to komputer z dostępem do internetu, trochę wolnego czasu i dobre pióro! Na początek warto zainteresować się portalami zrzeszającymi zleceniodawców i copywriterów. Załóż konto na Giełdzie Tekstów i po prostu zacznij zarabiać!
Jeśli chcesz wiedzieć, jak działa portal – zapoznaj się z wpisami na naszym blogu. Polecamy Ci szczególnie artykuł o korzystaniu z edytora czy też tekst o tym, jak napisać dobry tekst na bloga.
Podsumowanie
- Pracę na podstawie umów cywilnoprawnych można podjąć najwcześniej w wieku 13 lat. Potrzebna będzie wówczas także zgoda przedstawiciela ustawowego (rodzica).
- Pracę na podstawie umowy o pracę można podjąć najwcześniej w wieku 15 lat. Dodatkowo konieczne jest ukończenie ośmioletniej szkoły podstawowej oraz zaświadczenie od lekarza.
- Copywriting to popularna metoda zarobkowania dla młodych. Może sprawdzi się też w Twoim przypadku?
